Wat zijn de voordelen van een coöperatie?
- Schaalvoordeel en economische macht.Van oudsher werden coöperaties opgericht ten behoeve van het vergroten van economische macht en het behalen van schaalvoordelen. Via de coöperatie kunnen leden-ondernemers een vuist maken en prijsafspraken afdwingen bij klanten. Een ander voordeel van samenwerking via een coöperatie is dat het benodigde kapitaal kan worden verkregen zonder een beroep te hoeven doen op externe financiers. Dit leidt tot kostenbesparing. Ondernemers werken in een coöperatie samen op basis van solidariteit en zakelijkheid. Door de jaren heen is dit een uitstekende formule gebleken.
- Grote vrijheid bij vormgeving statuten en andere regelingen voor onderlinge verhoudingen. Kenmerkend voor de wettelijke regeling van de coöperatie is de flexibiliteit. Dit in tegenstelling tot de B.V. of de N.V., waarbij automatisch een groot aantal (dwingend)-rechtelijke bepalingen uit Boek 2 BW van toepassing wordt. Deze bepalingen zorgen tegelijkertijd voor een strak keurslijf als het gaat om het vormgeven van de gewenste vorm van samenwerken, stemrecht en winstverdeling. Bij de coöperatie zijn deze dwingendrechtelijke bepalingen niet van toepassing. Ook qua financiering bestaat grote vrijheid. Een coöperatie kan certificaten of aandelen uitgeven, maar ook gewoon winst uitkeren aan de leden.
- Aansprakelijkheid van leden is gedeeltelijk of zelfs geheel uit te sluiten. Bij een coöperatie kan de aansprakelijkheid worden uitgesloten (U.A.) of beperkt (B.A.). De U.A. is tegenwoordig gangbaar en maakt dat individuele leden in hun eigen praktijk- of bedrijfsvoering niet het risico lopen van een faillissement of moeten bijdragen in de aansprakelijkheid van de coöperatie.
- Rechtspersoonlijkheid. De coöperatie is een rechtspersoon. Dat betekent dat de coöperatie drager van rechten en verplichtingen is en zelfstandig aan het rechtsverkeer kan deelnemen. Met het hebben van rechtspersoonlijkheid kan de coöperatie een eigen bestaan leiden, heeft het een afgescheiden vermogen en een eigen aansprakelijkheid. De coöperatie is net als de B.V. en N.V. een zelfstandig belastingplichtige entiteit.
- Toe- en uittreding zijn eenvoudig: aanvaarden, respectievelijk opzeggen van lidmaatschap. Toetreding en uittreding verlopen via aanvaarden, respectievelijk opzeggen van het lidmaatschap. De vrijheid van uittreding is een belangrijk beginsel van het Nederlandse verenigingsrecht. Dit beginsel is wettelijk vastgelegd in art. 2:35 BW – alwaar een limitatieve opsomming de mogelijke wijze van beëindiging van het lidmaatschap omschrijft – alsmede in art. 2:36 BW.
- Checks and balances. De coöperatie biedt de mogelijkheid tot een evenwichtig stelsel van checks and balances in de bevoegdheidsverdeling. Bestuurders en toezichthouders van een coöperatie zullen in constante dialoog moeten blijven met hun leden. Van de leden mag als belangrijke stakeholders voldoende betrokkenheid en commitment worden verwacht. Het is deze permanente dialoog die de leden, bestuurders en toezichthouders scherp houdt. Bij maatschappelijke instellingen is de rol van de toezichthouder veelal een probleem. Het toezicht kan maar tot een bepaalde diepte gaan. Deze beperking wordt vaak ervaren als een gebrek aan voeling met de organisatie. In de coöperatie kan deze betrokkenheid beter tot ontwikkeling komen, hetgeen tot beter bestuur en toezicht zal leiden. Ook ‘gewone bedrijven’ zoeken naar invulling van hun maatschappelijke rol en naar nieuwe verbindingen met hun omgeving. Klanten en toeleveranciers worden niet meer uitsluitend gezien als transactionele partijen, maar als relaties waarmee een verbinding bestaat die het transactionele overstijgt.
- Fiscale voordelen. De coöperatie kent ook fiscale voordelen. Door de deelnemingsvrijstelling zijn de leden bijvoorbeeld vrijgesteld van vennootschaps- en dividendbelasting. Multinationals maken gebruik van de coöperatie op die manier om geen 15% dividendbelasting te hoeven betalen.
- Eigentijds. Naast deze praktische, juridische en fiscale voordelen speelt ook de uitstraling niet zelden een rol bij de keuze voor de coöperatie als rechtsvorm. De aloude coöperatie wordt tegenwoordig juist als eigentijds, modern gezien. Daar komt bij dat de Rabobank als coöperatie de crisis goed heeft overleefd. Er is veel sympathie voor coöperaties en de coöperatieve ondernemingsvorm geldt als gunfactor.